H1N1 Sorularla Domuz Gribi
NEREDEN ÇIKTI BU VİRÜS?
İlk kez 24 Nisan 2009'da Meksika'da saptandı.Aslında beklenen(influenza A H5N1) salgınıydı.Kuş gribi %50 dolayında ölümle seyrettiği için,benzer bir ölüm oranı olacağı bekleniyordu.
NEDEN DOMUZ GRİBİ DİYORUZ?
Meksika'da domuz çiftliğinde çalışan kişilerde saptandı.Bu nedenle domuzlardan bulaştığı düşünüldü ve ismi domuz gribi olarak kaldı.Oysa gerçek sonradan anlaşıldı.Meksikada influenza salgını domuz gribi olarak bilinse de,sadece domuzlar değil,kuşlar ve insanlar arasında taşınarak virüsün değişim göstermesi sonucu ortaya çıktı.Domuz gribi yerine,''influenza A H1N1''olarak adlandırılmasına karar verildi.
DOMUZ GRİBİ NEDENİYLE BİNLERCE DOMUZ İTLAF EDİLDİ.BU ÖNLEM DOĞRU MU?
Doğru değil.Kuş gribi salgınında nasıl ki kuşlar itlaf edildiyse,başlangıçta domuzlar da benzer şekilde itlaf edildi.Ancak bu yanlış karardan vazgeçildi,domuzların masum oldukjları anlaşıldı.
PANDEMİ NEDİR?PANDEMİ 6 BİZE NEYİ ANLATIYOR?
Ülkeler arasında yayılan salgına Pandemi deniyor ve 1 ila 6 derece arasında değerlendiriliyor.ünya Sağlık Örgütü(DSÖ),son olarak pandemi düzeyini 6'ya çıkardı.Bu farklı DSÖ bölgelerinde insandan insana geçişin olbileceği ikiden çok sayıda ülkenin bulunması anlamına gelmesi geliyor.
BU GÜNE KADAR DÜNYA'DA TOPLAM KAÇ VAKA GÖRÜLDÜ,ÖLÜM ORANLARI NEDİR?
Toplam 400 bin olgu saptandı(ekim ayı itibariyle),bu olgulardan yaklaşık 5000 kişi öldü.Ölüm oranı yaklaşık olarak yüzde 1.2 dir.
HASTA OLAN HERKES ÖLÜYOR MU?
Hayır. Ölüm oranı kabaca %1.2'dir.Bu oran belirli risk gruplarında daha yüksek,sağlıklı kişilerde dah düşüktür.
KİMLER İÇİN DAHA FAZLA ÖLDÜRÜCÜ?
Mevsimsel gripte ölümlerin %90'ı yaşlılarda görüşür.Oysa,2009'un Eylül ve Ekim aylarında grip nedeniyle ölenlerin %90'ı 65 yaş altındayken,ölümlerin yaklaşıkyüzde 25'i ile 25 yaş altıdır.
İLK BELİRTİLER NELER?
Mevsimsel gribe benzer ateş,öksürük,boğaz ağrısı,yaygın vücut ağrıları,baş ağrısı,titrteme ve yorgunluk ön plandadır.Bazı kişilerde ishal ve kusma görülür.Sekonder olarak zatürreye bağlı ciddi hastalıklar ve ölümler olabilir.
BELİRTİLERİ MEVSİMSEL GRİPLE ÇOK BENZER.NASIL AYIRT EDECEĞİZ?
Klinik belirtilerden yola çıkarak mevsimsel gripten ayırmak mümkün değildir.
VİRÜS NASIL BULAŞIYOR?
Mevsimsel veya klinik gribin yayılımı gibidir.İnsandan insana hapşırma ve öksürmeyle havaya saçılan damlacıklarla yayılır.Ayrıca el teması da önemlidir.Hasta olan kişiler belirtiler görülmeden bir gün önce ve hastalık boyunca enfeksiyonu yayabilirler.
VİRÜS AÇIK HAVADA NE KADAR SÜRE CANLI KALABİLİYOR?
Cansız yüzeylerde(masa,kapı kolu gibi)yaklaşık iki saat canlı kalabilirler.
HAPŞIRMA YOLUYLA HAVAYA KARIŞAN VİRÜSÜN ETKİ ALANI NE KADAR?
Yaklaşık bir metre kadar uzağa gidebilir.
HASTALIĞI GEÇİRİP KURTULANLARDAN UZAK MI DURMALIYIZ?
Hayır.kişiler hastalandıktan sonra en fazla 7 gün virüsü başkalarına bulaşştırırlar.Yedi günün sonunda böyle bir risk yoktur.
HASTANIN TEMAS ETTİĞİ EŞYALARI KULLANMAK SAKINCALI MI?
Giysileri,havlu vb. yıkandıktan sonra kullanılmalıdır.
SARILMA VE EL ÖPME RİSKİ ARTTIRIR MI?
Evet
GRİPTE DİYETİN ÖNEMİ NEDİR?
Sağlıklı beslenmek gripten korunmada yardımcı olur.Genel olarak sağlıklı beslenmek,bağışıklık sisteminin güçlü olmasını sağlar.
EGZERSİZ YAPMAK GRİPTEN KORUR MU?
Sağlıklı yaşam için yapılan her şey gripten korunmada yardımcıdır.
BEBEKLERİ VİRÜSTEN KORUMAK İÇİN NELER YAPMALIYIZ?
Altı aydan küçük bebeklerin bakıcılarının aşılanması gerekir.Hasta olma olasılığı bulunan kişilerin bebeklere yaklaşmaması mutlaka söylenmelidir.
HASTANIN İYİLEŞME SÜRECİNE GİRDİĞİNİ NASIL ANLAYACAĞIZ?
Ateşin düşmesi önemli bir belirti.Ateşin daha az görüldüğü durumlarda ise kişinin kendini iyi hissetmesi en temel kriterdir
ÇOCUĞUMUN OKULU TATİL EDİLDİ FAKAT ÇOCUĞUMDA HERHANGİ BİR BELİRTİ DE YOK.NE YAPMALIYIM?
Ek bir şey yapmaya gerek yok.
MEVSİMSEL GRİP AŞISI OLANLAR VİRÜSTEN KORUNMUŞ OLUYOR MU?
Hayır tam olarak değil.
AŞI KİMLERE UYGULANACAK?BU YIL MEVSİMSEL GRİP AŞISI YAPTIRANLAR İÇİN YENİ AŞI SAKINCALI MI?
Risk grubu olarak belirlenen herkese uygulanacak.Sağlık bakanlığı bu noktada risk guruplarını belirleyerekaşı alımını yaptı.Mevsimsel grip aşısı olanların yeni aşıyı yaptırmaları sakıncalı değil.
AŞI 65 YAŞ VE ÜSTÜ KİŞLER NEDEN VERİLMİYOR?
1957'deyaşanan salgından etkilenerek bu günkü virüse benzer bir virüsle karşılaştıklarıiçin bağışıklık kurmuş olabilecekleri tahmin ediliyor.
EĞER RİSK GRUBUNDA DEĞLSEK YİNE DE AŞI YAPTIRMALI MIYIZ?
Hayır
AŞI KAÇ GÜN SONRA KORUYUCU ETKİ GÖSTERMEYE BAŞLIYOR?
Aşının etkisi 14 gün içinde ortaya çıkmaktadır.
AŞININ YAN ETKİLERİ NELER OLACAK?
Mevsimsel grip aşısında görülen etkiler bekleniyor;aşı yapılan yerde kızarıklık ve şişlik gibi.Uzun vadede ortaya çıkacak yan etkiler açısından farklı görüşler olsa da,ciddi bir yan etki görülmeyeceği Dünya Sağlık Örgütü'nce bildiriliyor.
AŞI,HAMİLE KADINLARDA BEBEĞE ZARAR VERİR Mİ?
Olmadığı belirtiliyor.Aşının gebeliğin tüm evrelerinde kullanılması önerilmektedir.
AŞININ İLK OLARAK TÜRKİYE'NİN KULLANACAĞI YÖNÜNDE HABERLER VAR.KOBAY MI OLACAĞIZ?
Aşıyı türkiye ile birliktepek çok ülke eş zamanlı olarakkullanacak.Hatta bazı ülkeler aşıyı kullanmaya başladı bile.
AŞININ İÇİNDE DOMUZ KANI VAR MI?
Hayır.
EN KÖTÜ SENARYO OLARAK YENİ VİRÜSÜN KUŞ GRİBİ VİRÜSÜ İLE MUTASYON GEÇİRİP DAHA TEHDİT EDİCİ BİR VİRÜSLE KARŞILAŞMA OLASILIĞIMIZ VAR MI?
Olabilir ancak kimse bu mutasyonun ne zaman olacağını bilemez.Ancak şunu söyliyebiliriz ki:gelecek yıllarda mutlaka böyle bir dönüşüm olacak.
NOT:Sorular Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç.Dr.Önder Ergönül tarafından cevaplanmıştır.
İlk kez 24 Nisan 2009'da Meksika'da saptandı.Aslında beklenen(influenza A H5N1) salgınıydı.Kuş gribi %50 dolayında ölümle seyrettiği için,benzer bir ölüm oranı olacağı bekleniyordu.
NEDEN DOMUZ GRİBİ DİYORUZ?
Meksika'da domuz çiftliğinde çalışan kişilerde saptandı.Bu nedenle domuzlardan bulaştığı düşünüldü ve ismi domuz gribi olarak kaldı.Oysa gerçek sonradan anlaşıldı.Meksikada influenza salgını domuz gribi olarak bilinse de,sadece domuzlar değil,kuşlar ve insanlar arasında taşınarak virüsün değişim göstermesi sonucu ortaya çıktı.Domuz gribi yerine,''influenza A H1N1''olarak adlandırılmasına karar verildi.
DOMUZ GRİBİ NEDENİYLE BİNLERCE DOMUZ İTLAF EDİLDİ.BU ÖNLEM DOĞRU MU?
Doğru değil.Kuş gribi salgınında nasıl ki kuşlar itlaf edildiyse,başlangıçta domuzlar da benzer şekilde itlaf edildi.Ancak bu yanlış karardan vazgeçildi,domuzların masum oldukjları anlaşıldı.
PANDEMİ NEDİR?PANDEMİ 6 BİZE NEYİ ANLATIYOR?
Ülkeler arasında yayılan salgına Pandemi deniyor ve 1 ila 6 derece arasında değerlendiriliyor.ünya Sağlık Örgütü(DSÖ),son olarak pandemi düzeyini 6'ya çıkardı.Bu farklı DSÖ bölgelerinde insandan insana geçişin olbileceği ikiden çok sayıda ülkenin bulunması anlamına gelmesi geliyor.
BU GÜNE KADAR DÜNYA'DA TOPLAM KAÇ VAKA GÖRÜLDÜ,ÖLÜM ORANLARI NEDİR?
Toplam 400 bin olgu saptandı(ekim ayı itibariyle),bu olgulardan yaklaşık 5000 kişi öldü.Ölüm oranı yaklaşık olarak yüzde 1.2 dir.
HASTA OLAN HERKES ÖLÜYOR MU?
Hayır. Ölüm oranı kabaca %1.2'dir.Bu oran belirli risk gruplarında daha yüksek,sağlıklı kişilerde dah düşüktür.
KİMLER İÇİN DAHA FAZLA ÖLDÜRÜCÜ?
Mevsimsel gripte ölümlerin %90'ı yaşlılarda görüşür.Oysa,2009'un Eylül ve Ekim aylarında grip nedeniyle ölenlerin %90'ı 65 yaş altındayken,ölümlerin yaklaşıkyüzde 25'i ile 25 yaş altıdır.
İLK BELİRTİLER NELER?
Mevsimsel gribe benzer ateş,öksürük,boğaz ağrısı,yaygın vücut ağrıları,baş ağrısı,titrteme ve yorgunluk ön plandadır.Bazı kişilerde ishal ve kusma görülür.Sekonder olarak zatürreye bağlı ciddi hastalıklar ve ölümler olabilir.
BELİRTİLERİ MEVSİMSEL GRİPLE ÇOK BENZER.NASIL AYIRT EDECEĞİZ?
Klinik belirtilerden yola çıkarak mevsimsel gripten ayırmak mümkün değildir.
VİRÜS NASIL BULAŞIYOR?
Mevsimsel veya klinik gribin yayılımı gibidir.İnsandan insana hapşırma ve öksürmeyle havaya saçılan damlacıklarla yayılır.Ayrıca el teması da önemlidir.Hasta olan kişiler belirtiler görülmeden bir gün önce ve hastalık boyunca enfeksiyonu yayabilirler.
VİRÜS AÇIK HAVADA NE KADAR SÜRE CANLI KALABİLİYOR?
Cansız yüzeylerde(masa,kapı kolu gibi)yaklaşık iki saat canlı kalabilirler.
HAPŞIRMA YOLUYLA HAVAYA KARIŞAN VİRÜSÜN ETKİ ALANI NE KADAR?
Yaklaşık bir metre kadar uzağa gidebilir.
HASTALIĞI GEÇİRİP KURTULANLARDAN UZAK MI DURMALIYIZ?
Hayır.kişiler hastalandıktan sonra en fazla 7 gün virüsü başkalarına bulaşştırırlar.Yedi günün sonunda böyle bir risk yoktur.
HASTANIN TEMAS ETTİĞİ EŞYALARI KULLANMAK SAKINCALI MI?
Giysileri,havlu vb. yıkandıktan sonra kullanılmalıdır.
SARILMA VE EL ÖPME RİSKİ ARTTIRIR MI?
Evet
GRİPTE DİYETİN ÖNEMİ NEDİR?
Sağlıklı beslenmek gripten korunmada yardımcı olur.Genel olarak sağlıklı beslenmek,bağışıklık sisteminin güçlü olmasını sağlar.
EGZERSİZ YAPMAK GRİPTEN KORUR MU?
Sağlıklı yaşam için yapılan her şey gripten korunmada yardımcıdır.
BEBEKLERİ VİRÜSTEN KORUMAK İÇİN NELER YAPMALIYIZ?
Altı aydan küçük bebeklerin bakıcılarının aşılanması gerekir.Hasta olma olasılığı bulunan kişilerin bebeklere yaklaşmaması mutlaka söylenmelidir.
HASTANIN İYİLEŞME SÜRECİNE GİRDİĞİNİ NASIL ANLAYACAĞIZ?
Ateşin düşmesi önemli bir belirti.Ateşin daha az görüldüğü durumlarda ise kişinin kendini iyi hissetmesi en temel kriterdir
ÇOCUĞUMUN OKULU TATİL EDİLDİ FAKAT ÇOCUĞUMDA HERHANGİ BİR BELİRTİ DE YOK.NE YAPMALIYIM?
Ek bir şey yapmaya gerek yok.
MEVSİMSEL GRİP AŞISI OLANLAR VİRÜSTEN KORUNMUŞ OLUYOR MU?
Hayır tam olarak değil.
AŞI KİMLERE UYGULANACAK?BU YIL MEVSİMSEL GRİP AŞISI YAPTIRANLAR İÇİN YENİ AŞI SAKINCALI MI?
Risk grubu olarak belirlenen herkese uygulanacak.Sağlık bakanlığı bu noktada risk guruplarını belirleyerekaşı alımını yaptı.Mevsimsel grip aşısı olanların yeni aşıyı yaptırmaları sakıncalı değil.
AŞI 65 YAŞ VE ÜSTÜ KİŞLER NEDEN VERİLMİYOR?
1957'deyaşanan salgından etkilenerek bu günkü virüse benzer bir virüsle karşılaştıklarıiçin bağışıklık kurmuş olabilecekleri tahmin ediliyor.
EĞER RİSK GRUBUNDA DEĞLSEK YİNE DE AŞI YAPTIRMALI MIYIZ?
Hayır
AŞI KAÇ GÜN SONRA KORUYUCU ETKİ GÖSTERMEYE BAŞLIYOR?
Aşının etkisi 14 gün içinde ortaya çıkmaktadır.
AŞININ YAN ETKİLERİ NELER OLACAK?
Mevsimsel grip aşısında görülen etkiler bekleniyor;aşı yapılan yerde kızarıklık ve şişlik gibi.Uzun vadede ortaya çıkacak yan etkiler açısından farklı görüşler olsa da,ciddi bir yan etki görülmeyeceği Dünya Sağlık Örgütü'nce bildiriliyor.
AŞI,HAMİLE KADINLARDA BEBEĞE ZARAR VERİR Mİ?
Olmadığı belirtiliyor.Aşının gebeliğin tüm evrelerinde kullanılması önerilmektedir.
AŞININ İLK OLARAK TÜRKİYE'NİN KULLANACAĞI YÖNÜNDE HABERLER VAR.KOBAY MI OLACAĞIZ?
Aşıyı türkiye ile birliktepek çok ülke eş zamanlı olarakkullanacak.Hatta bazı ülkeler aşıyı kullanmaya başladı bile.
AŞININ İÇİNDE DOMUZ KANI VAR MI?
Hayır.
EN KÖTÜ SENARYO OLARAK YENİ VİRÜSÜN KUŞ GRİBİ VİRÜSÜ İLE MUTASYON GEÇİRİP DAHA TEHDİT EDİCİ BİR VİRÜSLE KARŞILAŞMA OLASILIĞIMIZ VAR MI?
Olabilir ancak kimse bu mutasyonun ne zaman olacağını bilemez.Ancak şunu söyliyebiliriz ki:gelecek yıllarda mutlaka böyle bir dönüşüm olacak.
NOT:Sorular Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç.Dr.Önder Ergönül tarafından cevaplanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder